Η παιγνιοθεραπεία (Play Therapy) είναι μία κατά περίπτωση κατευθυντική ή μη κατευθυντική προσέγγιση που χρησιμοποιεί ως μέσο το παιχνίδι και τις δημιουργικές τέχνες.
Είναι μια μορφή θεραπείας που δίνει την ευκαιρία σε παιδιά και ενήλικες να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματα εκείνα που τους προβληματίζουν χρησιμοποιώντας ως μέσο το παιχνίδι και τις δημιουργικές τέχνες.
Αποτελεί έναν τρόπο να βοηθήσουμε τα παιδιά, τους έφηβους ή τους ενήλικες που έχουν προβλήματα συναισθηματικά, κοινωνικά ή συμπεριφοράς. Ουσιαστικά, δίνουμε κατευθύνσεις και εργαλεία ώστε να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Η παιγνιοθεραπεία δίνει την ευκαιρία στον θεραπευόμενο να «παίξει» τα συναισθήματά του και τα προβλήματά του μέσα σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο, με θεραπευτικό αντίστοιχα στόχο χρησιμοποιώντας έναν απόλυτα φυσικό τρόπο έκφρασης, δηλαδή το παιχνίδι.
Τα «Εργαλεία» μας
Στην συγκεκριμένη μορφή θεραπείας διαθέτουμε πολλά διαφορετικά εργαλεία με τα οποία μπορούμε να δουλέψουμε. Αυτό δίνει επιλογές όσον αφορά τον τρόπο έκφρασης του θεραπευόμενου και μας βοηθά να βρίσκονται προσωποποιημένες λύσεις για κάθε περίπτωση λαμβάνοντας φυσικά υπόψιν την ηλικία, τον χαρακτήρα και τα βιώματα του . Αυτά τα εργαλεία χωρίζονται σε γενικές γραμμές ως εξής:
- Μουσικά Όργανα
- Θεραπευτικές Ιστορίες
- Δημιουργικός Οραματισμός
- Κίνηση
- Drama/role play
- Γαντόκουκλες
- Δίσκος με άμμο και φιγούρες
- Πηλός
- Ζωγραφική
Πως δουλεύει η παιγνιοθεραπεία;
Από την αρχή των συνεδριών, ο θεραπευτής δημιουργεί μια ασφαλή σχέση εμπιστοσύνης και αποδοχής με τον θεραπευόμενο.
Το ασφαλές αυτό πλαίσιο επιτρέπει στον θεραπευόμενο να διερευνήσει με όσο γίνεται λιγότερα όρια, αλλά τόσα όσα είναι απαραίτητα. Αυτά το όρια, του δίνουν την απαραίτητη ασφάλεια και προστασία που χρειάζεται, ενώ επίσης βοηθούν πολύ στο να χτιστεί η σχέση ανάμεσα σε αυτόν και τον θεραπευτή.
Μέσα από τις συνεδρίες, ο θεραπευόμενος έχει τη δυνατότητα να επιλέξει με ποιο εργαλείο/μέθοδο/υλικό θέλει να ασχοληθεί κάθε φορά (π.χ. δίσκος με άμμο και φιγούρες, πηλός, μουσικά όργανα, κίνηση, ιστορίες, ζωγραφική, δημιουργικός οραματισμός κ.ά. ). Η ελεύθερη επιλογή ενασχόλησης με ένα από τα παραπάνω, δίνει την ευκαιρία στον θεραπευόμενο να εξερευνήσει τον εαυτό του σε συνειδητό και ασυνείδητο επίπεδο μέσα από το παιχνίδι και τη δημιουργικότητα.
Ένα επίσης πολύ σημαντικό στοιχείο της παιγνιοθεραπείας είναι ότι σέβεται τον ατομικό ρυθμό του θεραπευόμενου.
Το Play Τherapy δίνει την δυνατότητα στον θεραπευόμενο να έχει πρόσβαση στις δικές του εσωτερικές πηγές ανθεκτικότητας και επίλυσης θεμάτων και, μέσα από την θεραπευτική συμμαχία, επιτρέπει να συμβεί η ανάπτυξη και η αλλαγή.
Ειδικά για τα παιδιά, το παιχνίδι, είναι ένα από τα κυριότερα φυσικά μέσα έκφρασης, η φυσική τους γλώσσα θα μπορούσαμε να πούμε. Τα παιδιά που ακολουθούν θεραπείες με τη μέθοδο του Play Therapy, παίρνουν βοήθεια με την παρουσία ενός εκπαιδευμένου ενήλικα και ανακουφίζονται από συναισθηματικά προβλήματα, καθώς και προβλήματα συμπεριφοράς.
Σε ποιους απευθύνεται;
Η παιγνιοθεραπεία απευθύνεται σε παιδιά, έφηβους κι ενήλικες που βιώνουν κάποια δυσκολία η οποία επηρεάζει τις ζωές τους και την λειτουργικότητά τους στην καθημερινότητα τους.
Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται η Παιγνιοθεραπεία:
Με τη μέθοδο του Play Therapy μπορούμε να καλύψουμε και να βελτιώσουμε ή να λύσουμε ένα μεγάλο φάσμα προβλημάτων και συμπεριφορών. Αναλυτικότερα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την συγκεκριμένη μέθοδο όταν ο εκάστοτε θεραπευόμενος βιώνει κάτι από τα παρακάτω:
- ΔΕΠΥ
- Θυμό
- Θέματα συναισθηματικού δεσμού
- Αυτισμό
- Προβλήματα συμπεριφοράς
- Πένθος / απώλεια
- Σχολικό εκφοβισμό
- Προβλήματα επικοινωνίας
- Αναπτυξιακή καθυστέρηση
- Κακοποίηση οποιασδήποτε μορφής (Συναισθηματική, Φυσική, Σεξουαλική)
- Εφιάλτες
- Σωματική ανικανότητα
- Φτωχές σχολικές επιδόσεις
- Διαζύγιο – χωρισμό
- Κοινωνική περιθωριοποίηση
- Τραύμα
- Αδικαιολόγητες σχολικές απουσίες
- Χαμηλή απόδοση (Ακαδημαϊκή, Κοινωνική, Πολιτισμική)
- Ενούρηση/Εγκόπριση
- Αποσυρμένη προσωπικότητα
Αν γνωρίζετε ένα παιδί, έφηβο ή ενήλικα που βιώνει μια από τις παραπάνω καταστάσεις, τότε η παρέμβαση μέσω Play Therapy είναι εξαιρετικά αποτελεσματική.
Αποτελεσματικότητα της Παιγνιοθεραπείας
Η μέθοδος του Play Therapy κερδίζει όλο και περισσότερη αναγνωρισιμότητα καθώς θεωρείται ένα πάρα πολύ αποτελεσματικό μοντέλο θεραπείας.
Συνολικά η παιγνιοθεραπεία με βάση τα πρότυπα PTUK / PTI και το Integrative Holistic model δείχνει μια θετική αλλαγή 78% όπως παρατηρείται από παραπέμποντες και 80% από τους γονείς.
Τα κορίτσια (81%) πάνε ελαφρώς καλύτερα από τα αγόρια ( 77%). Οι παρατηρήσεις των παραπεμπόντων ποικίλλουν κατά ηλικία, από 73% στην ηλικία των 5 ετών έως 83% στην ηλικία των 8 ετών. Οι γονείς δείχνουν αυξανόμενη θετική αλλαγή κατά ηλικία με 84% στην ηλικία των 12 ετών.
Τα αποτελέσματα με βάση τα παρουσιαζόμενα προβλήματα ποικίλλουν από το 75% (αφορά θέματα οικογενειακών σχέσεων) έως και 84% (αφορά προβλήματα άγχους). Τα αποτελέσματα επιτεύχθηκαν με μέσο όρο 16 συνεδριών.
Το Play Therapy International (PTI) διεξάγει μια διαρκή έρευνα, σε όλο τον κόσμο και διαθέτει μια εξαιρετικά μεγάλη βάση δεδομένων, με μετρήσεις σε πάνω από 20.000 περιστατικά, που έγιναν προ και μετά την παρέμβαση, και δείχνουν την αποτελεσματικότητα της προσέγγισης, όταν διδάσκεται και εφαρμόζεται με βάση τα standards του PTI. Η έρευνα έχει δείξει ότι, όσο μεγαλύτερο το πρόβλημα, τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό βελτίωσης.